تشابه لفظی و تکرار داستان­های قرآن از جمله مواردی است که می­توان با تأمل بر نقش سیاق به تحلیل آن پرداخت. پژوهش پیش­رو با بررسی کارکرد سیاق به تبیین علل تکرار داستان آفرینش در قرآن پرداخته­است. از این­رو با توجه به نقش محوری ابلیس در سوره­های اعراف، حجر، اسراء و ص، قرائن پیوستۀ لفظی و غیرلفظی این آیات مورد توجه قرار گرفته ­است. یافته­های پژوهش، حاکی است که با وجود تکرار برخی عبارات در ظاهر این آ...

حمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر «الأَرْحَامِ» در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب «لایحسبنَّ» در آیۀ 5سورۀ 9 انفال، قرائت مجهول «یُخافا» در آیۀ 229 سورۀ بقره، قرائت تثنیۀ «یَبلُغانِّ» در آیۀ 23 سورۀ اسراء و قرائت بدون تنوی...

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می آید که  قرآن کریم در سوره های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده ...

هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعۀ روشمند و تحلیلی گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزاره ها در هدایت افراد و جامعۀ اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین می شود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست می آید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزاره های اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آن ها و سپس طبقه بندی موضوعی، در نها...

چکیده هدف اصلی این رساله، تبیین ارتباط آیات سوره اسراء است تا عملا نظر کسانی را تأیید کند که معتقدند اگرچه نزول آیات به صورت پراکنده و تابع حوادث زمان نزول بوده ولی نظم اصلی کتابی که از سوی خداوند حکیم در اختیار بشر قرار گرفته و برای همه عصرها و نسل ها پیام دارد هرگز تابع جوّ آن زمان نیست و کاملا حساب شده و حکیمانه است. به علاوه این رساله زیرمجموعه طرحی بزرگ تر است که اینک در دست اجراست و ناظ...

هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعۀ روشمند و تحلیلی گزاره‌های اخلاقی بیان‌شده در سوره‌‌‌های قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزاره‌ها در هدایت افراد و جامعۀ اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین می‌شود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست می‌آید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزاره‌های اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آن‌ها و سپس طبقه‌بندی موضوعی، در ...

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می‌شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان‌ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می‌آید که  قرآن کریم در سوره‌های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده ...

در این مقاله، به تحلیل و بررسی آیات قیامت و معاد از سورۀ «قیامت» بر اساس مطالعات نشانه شناختی گریماس پرداخته شده است. هدف نگارندگان مقاله تفسیر آیات قرآن نیست، بلکه در این جستار سعی بر آن است تا لایه های متعدد متن، شامل ساختار زیربنایی گفتمان، نظام گفتمان روایی و نیز پدیدارشناسی زیبایی شناختی آن، در تحلیل آیاتی از سورۀ قیامت معرفی شود؛ تأثیر نشانه شناسی در نظام معنایی قرآن بررسی شود؛ و نیز نظم ...

دربارۀ مکی یا مدنی بودن سورۀ معارج دو دیدگاه مشهور و غیر مشهور وجود دارد.طرفداران دیدگاه مشهور معتقدند که کل سورۀ معارج مکی است. در مقابل، طرفداران دیدگاه غیر مشهور، تأکید می‏کنند، کل یا دستِ کم بخشی از این سورۀ مدنی است. هر یک از دو گروه، ادلۀ مختلفی را برای اثبات دیدگاه خود مطرح نموده اند. در این مقاله تلاش شده است، با روش توصیفی و با بررسی تفاسیر مختلفِ شیعه و سنی و نیز بررسی شأن نزول آیات این...

در این مقاله، ابتدا با مطالعۀ پیشینۀ متافیزیکی عناصر باغ اسلامی مانند درخت و آب، به این عناصر پرداخته و پس ازآن با مطالعه بر روی عناصر مذکور، از دیدگاه حکمت اسلامی در قرآن و نمونه های باغ اسلامی، سعی شده تا با نزدیک شدن به حکمت مفاهیم بهشت و با جستجو در متن قرآن و توجه ویژه به سورۀ الرحمن، تفاسیر مربوط به این سوره مطالعه شود. بر اساس مطالعات انجام شده در این مقاله، میتوان دریافت که باید حکمت عن...